Hırslarımız, hayallerimiz, tahribatımız, geçmişimiz, geleceğimiz. Evimiz olan dünya her şeyimizi saklıyor, her şeyimize göz yumuyor. Biz onu kirletmekten, onu yok edecek şekilde tüketmekten, dağıtmaktan ise geri durmuyoruz. Tüm bu yaptıklarımız, tüm hatalarımız bize misliyle geri dönmek üzere. Bunu nereden mi biliyoruz, çünkü kainatın kuralı böyle. Etki-tepki… Dünyamız bugünlerde Çin’de ortaya çıkan ve pandemiye dönüşen bir virüsle uğraşıyor. Bizim vurdumduymazlığımız, dağınıklığımız, iş bilmezliğimiz ve boşvermişliğimizden dolayı.

Birkaç ayda ortaya çıkıp tüm dünyayı kasıp kavuran bu virüs bir anda her şeyi değiştiriverdi. Sokağa çıkmayan insanlar, çalışmayan fabrikalar, daha az tüketim, daha fazla hareketsizlik… Dünya son yüzyılda yaşadığı kirlilikten birkaç ayda az da olsa arındı bu sayede. Koronavirüs dünyanın tepkisiydi belki de. Haliyle bu kadar değişim insan davranışlarına ve günlük hayatına da yansıdı. Bugüne kadar mesafeli davranılan ne varsa bir anda hayatımızın bir parçası oldu. Evden çalışma, uzaktan eğitim, internet altyapısı… Bu pandemiden sonra dünyada çok şey değişecek. Kısa, orta ve uzun vadede bunun dünyaya büyük etkileri olacak. Ben, dijital dünyada birazdan bahsedeceğim konularda ciddi değişimler bekliyorum. Bu da insanın dünyadaki konumuna büyük etki yapacak.

Koronavirüsün Dijital Dünyaya Etkisi

Koronavirüsün sebep olduğu sosyal izolasyona tüm dünyada uygulanıyor. İnsanlar sokağa daha az çıkıyor, evde daha fazla zaman geçiriyor. Bu aşamada tek sığınacakları liman olan dijital dünyada ise şu sıralar büyük fırtınalar kopuyor. Gerçek hayatta yaşanan değişmeler sanal dünyada da hissedilmeye başladı. Alışkanlıklarımızı nasıl değiştiriyorsak dijital dünyada da alışkanlıklarımızı değiştiriyoruz. Birçok kişi belki de mesajlaşmadan görüntülü konuşmaya geçti. İnsanlar e-kitap okumaya başladı. Youtube’da daha fazla zaman geçiriyorlar. Uzaktan eğitim setleri ile yeni şeyler öğrenenler var. Bu da bize gösteriyor ki büyük bir değişim ve farklı talepler zamanı gelmekte. Peki bu pandemiden sonra dijital dünyada neler değişecek? Kendimce birkaç fikir ortaya atacağım:

Upload Hızı ve İnternet Altyapısı

Youtube’da video yayınlamak son zamanların meşhur meşguliyetlerinden birisi. Koronavirüs salgınından sonra birçok kişi Youtube kanalı kurdu ve videolar çekip bunları yayınlamaya başladı. Bu da bize gösteriyor ki yakın bir zamanda internet altyapısı, özellikle bizim gibi ülkelerde, birçok şeyi kaldırmayacak. Zira Youtube’a video yüklenmese bile telekonferans programları internet altyapısını ciddi oranda kullanıyor. Yakın bir gelecekte kullanıcılar daha yüksek upload hızları talep edecekler. Bugün ülkemizde birçok evde 1 mbit upload hızlı internet kullanılmaktadır. VDSL bile 3 mbit upload vermektedir. Bu hızların dünya standartlarına çıkarılması gerekiyor.

İnternet altyapısı pandemiden sonra ciddi şekilde kapasite artışı ihtiyacı duyacak. Hatta bu salgın, interneti farklı şekillerde insanlara ulaştırmaya çalışan start-up’lara da fayda sağlayacak. Bunlardan birisi de Elon Musk’ın Starlink projesi. Uydular vasıtasıyla internet altyapısı kuran Starlink, süreci hızlandırarak yüksek hızlı interneti herkese ulaştıracaktır. Bu da gösteriyor ki Musk doğru bir adımla belki devletleri bile karşısına alarak büyük bir iş gerçekleştiriyor.

Telekonferans ve Online Toplantılar

Günlerinin çoğunu toplantı yaparak, toplantıdan toplantıya koşarak geçiren yöneticiler telekonferansın muazzam vakit tasarrufunu keşfetmeye başlamışlardır. Hatta bu alışkanlığı pandemi sonrasın da muhakkak taşıyacakladır. Bu süreçten sonra, özellikle telekonferans sistemlerinin ve online toplantıların daha fazla yaygınlaşmasını bekliyorum. “Dur kardeşim, bunda nasıl bir öngörün var” diyebilirsiniz. Düşüncem o ki orta vadede telekonferans sistemlerini sanal gerçeklik veya artırılmış gerçeklik ile zenginleştirecekler. Böylelikle toplantılar sıkıcı video izleme seanslarından kurtulmuş olacaktır. VR ve AR telekonferanslar artık bilim-kurgu filmlerinden bir sahne olmayacak. Zeki Müren de bizi görecek!

Uzaktan Eğitim

Bugüne kadar teoride kalan, uygulama biçimleri sürekli eleştirilen ama teorik öğrenmede örgün eğitimden bir farkı olmayan uzaktan eğitim bu pandemi sürecinde el üstünde tutuldu ve sığınılan bir liman oldu. Özellikle Milli Eğitim Bakanlığının anında adapte olup içerik ürettiği dersler televizyon ve EBA aracılığıyla öğrencilere ulaşmaya başladı. Birçok insan uzaktan eğitime burun kıvırırken bir anda tek eğitim yöntemi olup çıktı. Bu sürecin ardından uzaktan eğitimin özellikle sanal gerçeklik ile birleşerek yaygınlaşacağını düşünüyorum. Mahmut Hoca’nın dediği gibi “okul her yerdir”.

Sadece okullara yönelik değil, sürekli eğitim kavramının da uzaktan eğitime daha fazla adapte olacağı bir gerçek. Bugün, dünya çapında uzaktan eğitim sistemleri olan Udemy, Coursera, Udacity gibi platformlara yenilerinin ekleneceğini, bu platformların içerik yönünden daha fazla zenginleşeceğini göreceğiz. Çünkü gelecek, her şeyin her yerde öğrenileceği bir zaman dilimi olacak.

Home Office

Uzaktan eğitim demişken uzaktan çalışmanın da hayatımıza bir anda girip, en kabul etmeyen kişilerin dahi onayını aldığını gördük. Bugün, işi bilgisayar başında olan herkes uzaktan çalışmaya müsait kişilerdir. Pandemi boyunca bu kişilerin evden çalışabildiğini gördük. Birçok firma ofis ortamının cazibesine kapılmışken, onlara evden çalışmayı teklif dahi edemeyen çalışanlar bugün bir anda pijamalarıyla iş yapma noktasına geldiler. Bu sürecin ardından, özellikle endüstri 4.0 ile beraber ofis kavramının ev, kafe, park veya benzeri ortamlara kanalize olacağını göreceğiz. Tek ihtiyaç internete bağlanabilen bir bilgisayar veya tablet olacak.

Endüstri 4.0 demişken, bu endüstri devriminin daha da yakın olduğunu görüyoruz artık. Bu sebeple, endüstri 4.0 ve home office sistemi ile beraber birçok mesleğin de yakın bir zamanda yok olacağını görebiliriz.

Tüm bu evden çalışma fikirleri yukarıda bahsettiğim maddelerle yakından alakalılar aslında. İnternet altyapısı, VR sistemler, belki giyilebilir teknolojiler… Bir şey daha var ki bunun gerçekleşmesi evden çalışma olayını bambaşka bir noktaya vardıracak.

Browser’dan Çalışan Uygulamalar

Birçok meslek dalı bugün bilgisayar destekli iş görmektedir. Ama bazı programlar hem teknik kapasite hem de lisans bedeli olarak birçok insana ağır geliyor. Örneğin mimari çizim programları veya üç boyutlu çizim programları. İnternet altyapısının gelişmesi ile beraber, normal bir bilgisayardan bile çalışacak şekilde uygulamalar ortaya çıkacaklar. Nasıl mı? Tabii ki bir internet sitesi üzerinden çalışarak. Yakın gelecekte birçok bilgisayar programının browser’dan çalışacak şekilde üretileceğini göreceğiz. Bu hem korsan kullanımı bitirecek hem de çalışanın her yerden çalışmalarına ulaşabilmesi adına faydalı olacaktır. Bazı programların (Microsoft Office gibi) browser’dan çalıştığını gördük. Photoshop, 3D Studio Max, Autocad gibi sektörünün kallavi programlarının da bir internet sayfasından kullanılabileceğini görmek mümkün.

Cloud Sistemler

Browser’dan çalışan uygulamalar demişken, cloud sistemleri es geçmemek olmaz. İnsanlar tüm dosyalarına istedikleri zaman istedikleri yerden ulaşabilmeleri şimdi mümkün ama henüz bu emekleme aşamasında. Hem internet altyapısının bazı noktalarda engel olması hem de cloud sistemlerin kapasiteleri ve fiyatları bu çağı şimdilik biraz daha uzağa itiyor. Ama bu sürecin ardından özellikle home office çalışanların taleplerinin artmasıyla birlikte cloud sistemlerde yakın bir zamanda hem fiyatlarda uygunluk hem de kapasite artışı öngörebiliriz. Olması gereken bu desek daha doğru olur hatta.

3D Yazıcı Çağı

3 boyutlu yazıcılar birçok ülkede pandemi sürecinde aktif rol aldılar. Ventilatör yedek parçası, siperlik, maske tutucu gibi medyaya düşen birçok 3 boyutlu yazıcı eseri gördük. Birçok insanın haberdar bile olmadığı bu teknoloji bugüne kadar emekleyerek geldi. Bugünden sonra koşmaya başlayacaktır. Çünkü insanların aniden ihtiyaç duydukları bir şeyi birkaç günde edinebilmeleri büyük sorunlara yol açan bir şey. Fakat 3 boyutlu yazıcılar birçok şeyde anında üretim kapasitesine sahip. Şimdilik plastik ürünler üretebilen bu yazıcılar yakın bir gelecekte hem yaygınlaşacak hem de metal dahil birçok malzemeyi kullanabilecek. İstediğimiz ürünü satın almak için mağazalara gitmeyecek, internetten indirdiğimiz eşyayı ya kendi evimizde ya da 3 boyutlu yazıcı istasyonlarında yazdırarak kullanacağız. Bugüne kadar hayal olarak gösterilen birçok şeyde olduğu gibi 3 boyutlu yazıcılarda da bu hayali yaşayacağız.

Bunlar ilk aşamada aklıma gelen bazı maddeler. Pandemi süreci sonunda bazı şeylerin değiştiğini göreceğiz. Hatta, bu süreç ne kadar uzar bilemeyiz ama uzaması birçok şeyi daha da hızlandıracaktır. Gelecek çok yakın. Ve bazı şeyler de bazı şeylerin her zaman anahtarı olmuşlardır.