Son dönem Türk hikayeciliği dediğinizde akla gelen ilk isimlerden birisi Mustafa Kutlu olacaktır. O, hikayelerinde zengin ve burjuva takımını değil halktan kişileri, Anadolu’nun uzakta kalmış köşelerini, İstanbul’un varoşlarını, hasılı bizi anlatır. Hikayeleri o kadar öz ve nettir ki, her şey bir anda oluverir. Hayatın zihin meşgul eden detaylarıyla hiç uğraşmaz ve direkt sonuca götürür sizi Kutlu. Hikayecilikte sağlam olan kalemi ve anlatışı, üslubu tabii ki her alanda onu bir numara yapmamaktadır ama yine bizi bize anlatırken yanımızda durmuş, bir parkın ağacı altındaki bankta çaylarımızı içip simitlerimizi yerken muhabbet ediyormuşuz gibi gelir. Mustafa Kutlu’nun köşe yazılarına ben bu gözle bakıyorum mesela. Dolayısıyla bu yazımın konusu da Yeni Şafak gazetesinde yıllardır yazdığı köşe yazılarının derlemesinden teşekkül etmiş bir kitabını sizlere sunmak. Vatan Yahut İnternet Mustafa Kutlu’nun sıcak, naif üslubu ile bizlere seslendiği bir deneme kitabı.

Kitap Analizi

Açıkca söylemek gerekirse kütüphanemdeki Mustafa Kutlu kitaplarının büyük kısmı tadına doyum olmayan hikayelerinden oluşmaktadır. Onun deneme kitaplarını genelde tercih etmiyorum. Bu içeriklerinin beni cezbetmemesi değil tabii ki, hikayelerinin aşmış gitmiş üslubu ve ondan aldığım lezzet. Hikaye kitaplarının bir çoğu bende mevcut, arada bir iki tane de deneme kitapları var. Son aldığım deneme kitabı da Vatan Yahut İnternet idi. Kutlu’nun Yeni Şafak’taki köşesinde yıllardır yazdığı yazılardan derlediği bu kitap, 81 adet yazıdan oluşuyor. İnternet ile başlayan yazıların konusu insan ilişkileri ve çocuklar ile nihayete eriyor.

Kutlu’nun arkadaşla muhabbet ediyor, bir büyükten nasihat dinliyormuş gibi gelen üslubunun hakim olduğu yazılarla onun hayat görüşü, dünyaya bakış açısını, eski ile yeninin mukayesesini, zaman ve teknolojinin eski kuşaklara neler hissettirdiğini görüyorsunuz. Sadece görmüyor, birebir yaşıyorsunuz. Kutlu, yazılarında asla yukarıdan bakan, hor gören, kibir sağanağı bir üslup tercih etmediğinden bir “abi” ve “amca” nazarıyla okuyorsunuz kitabı. Onun “Anadolu Romantizmi”ni iliklerinize kadar yaşıyorsunuz. Köyün ve köylünün dönüşümü, bunun tersine dönmesinin ihtiyacını, teknolojinin ve “hız ve hazın” insanı ne kadar insanlıktan uzaklaştırdığını, Kutlu’nun “kendinden” olanlara karşı nasıl yapıcı bir üslup takınıldığını bizzat hissediyorsunuz.

Dünya görüşü ve inandığı değerlere göre, elinden bir sabun gibi kayıp giden “güzel günleri” görüp ah çeken bir dertli kalemi okuyorsunuz aslında kitapta. Eleştirdiğinde bile ne kadar naif olabileceğini görüyorsunuz. Sert bir üslup asla karşılamıyor sizi. Daima yapıcı, özlem duyan, üzülen ve daha iyisi için elinden geleni yapmaya çalışan bir dili var kitabın ve yazarın. Bu bakımdan, belki geçmişten günümüze bir ayna tutabilecek ve “bir zamanlar neyi düşünüyormuş ve tartışıyormuşuz” dedirtecek bu eseri sizlere tavsiye ediyorum.

Az yukarıda bahsettiğim Anadolu Romantizmi ve köy ve köylünün övülmesi bir nebze sizi sıkabilir yalnız. Şehire, teknolojiye, teknolojinin getirdiği hız mevsimine kendinizi kaptırmışsanız bu kitap sizi “rahatsız etmeye” gelmiş olabilir. Olsun, rahatsızlık da bir fikrin ateşleyici olabilir. Yalnız, Kutlu’nun “optimist” Anadolu Romantizminin de karşılıksız bir aşk gibi olduğunu da belirtmek isterim. Kutlu şunu biliyor ama bilmezlikten geliyor olabilir: Anadolu artık eski Anadolu değil. Bir de şunu belirtmeliyim ki kendinden insanlara ve yöneticilere sunduğu naif eleştiriler de karşılıksız ve sağır duvarlara çarpan basit birer sesten ibaretler. Bunu, TOKİ ile ilgili eleştirel yazılarını ve TOKİ’nin günümüzde nasıl işler ortaya koyduğunu karşılaştırarak görebilirsiniz.

Kitap Tecrübem

Vatan Yahut İnternet, Dergah Yayınları bünyesinde çıkmış bir eser. 264 sayfadan oluşuyor ve 81 adet köşeyazısı içeriyor. Kitap boyunca baskı hatası, harf ve imla kuralı hatası gibi şeylere rastlamadım. Dergah Yayınları’nın kitaplarını da genelde beğeniyorum bu konuda. Oldukça titiz davranarak hatasız kitaplar ortaya koyuyorlar. Kitabın kapağındaki fotoğrafa da özellikle bir alkış gönderiyorum.

Kitabı çeşitli kitap satış sitelerinden temin edebilirsiniz. Yaklaşık 16 TL gibi bir fiyata satılmaktadır. Gönül rahatlığı ile alıp okuyabilirsiniz.